Porady logopedyczne cz. II
 
   
 
 

Jak wspierać dziecko z rozwojową niepłynnością mowy? –

logopedyczne porady dla rodziców”

 

W okresie kształtowania się mowy dziecka można zaobserwować pewne specyficzne trudności

związane z opanowaniem przez nie systemu językowego. Zazwyczaj dziecko przechodzi przez ten

czas w okresie przedszkolnym i na starcie szkoły. Mowa jest procesem złożonym, nie ma więc nic

dziwnego w tym, że z trudem przyswaja sobie ono umiejętność wymawiania, nowe słownictwo,

reguły gramatyczne i inne zawiłości języka mówionego. Brak płynności w mówieniu (powtarzanie i

przeciąganie dźwięków, sylab i słów, pauzy, powtórki, wtrącenia) jest czymś zupełnie naturalnym

podczas rozwoju dziecka.

Chociaż jąkanie może być wynikiem np. silnego przeżycia, stresu lub kryzysu emocjonalnego, to brak

płynności w mówieniu, mający podłoże rozwojowe, pojawia się zazwyczaj stopniowo i daje się

obserwować w codziennych sytuacjach życiowych. Zdarza się, że przerażeni tą sytuacją rodzice nie 

wiedzą, jak należy postępować. Czują wówczas niepokój i strach. Tymczasem ów brak płynności 

różni się zasadniczo do typowego jąkania. Dziecko w wieku przedszkolnym jest nieświadome

występującej w jego wypowiedzi niepłynności. Niektórzy rodzice zauważając niepłynność w mowie

dziecka popełniają błędy np. proszą żeby dziecko mówiło wolniej lub żeby powtórzyło słowo jeszcze

raz.Taka sytuacja wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie malucha. Zaczyna ono bać się mówienia,

powstaje lęk przed wypowiadaniem się - czyli błędne koło: dziecko boi się mówić, aby nie zająknąć

się, a zająknięcia powstają z powodu lęku przed wypowiadaniem się. Niewłaściwa reakcja otoczenia

może utrwalić niepłynność w mówieniu dziecka. Jeżeli rodzice postępują właściwie, czyli nie

zwracają uwagi na niepłynność, wówczas zmniejsza się ona razem z nabywaniem przez dziecko

znajomości języka. Nie należy również przerywać dziecku za każdym razem, kiedy próbuje coś

powiedzieć. Nie wolno karać dziecko za niepłynną mowę. Nie należy stwarzać sytuacji, w których

dziecko musi walczyć o prawo do zabrania głosu ani stanowczo zmuszać je do przyznawania się,

kiedy popełni jakieś przewinienie. Wtedy prawdopodobnie będzie reagowało wzmożonym brakiem

płynności i ujawni napięcie emocjonalne właśnie poprzez mowę.

 

Objawy rozwojowej niepłynności mówienia

Powtarzanie głosek np. a-a-a-a to jest mama

Powtarzanie sylab np. po-po-po-pokaż mi ko-ko-kota

Powtarzanie wyrazów np. daj- daj- daj mi lalę

Przeciąganie głosek np. mmmam lalę

Pauzy - wyraźnie przerwy ciszy miedzy wyrazami

Blokowanie wyrazów np. d...daj mi lody

Wtrącenia np. eee daj mi no lody

Jakie są przyczyny niepłynności mówienia? (wg Z. Tarkowskiego, Z. M. Kurkowskiego)

  • Dziecko pomimo, że chce mówić, nie ma motywacji do mówienia, bo nie wie o czym mówić.
  • Dziecko wie, o czym mówić, ale nie wie jakich słów i reguł gramatycznych użyć, ma trudności z właściwym doborem elementów językowych. 
  • Dziecko nie może wyartykułować dźwięków, brakuje synchronizacji mówienia z myśleniem.
  • Dziecko czuje dyskomfort podczas mówienia, odczuwa lęk przed mówieniem.
  • Dziecko w nowej sytuacji, z nowymi osobami ma trudności w wypowiadaniu się.
  • Dziecko ma trudności z kontrolą słuchową własnej wypowiedzi.

Jak postępować? Wskazówki dla rodziców:

  • Zachować spokój w momencie pojawiającej się niepłynności mowy. Nigdy nie komentować przy dziecku o jego trudnościach. Nie nazywać ich jąkaniem.
  • Kiedy dziecko do nas mówi, okazywać mu dużo uwagi i utrzymywać z nim kontakt wzrokowy.
  • Gdy opowiada o czymś dla siebie ważnym, słuchać go cierpliwie i ze zrozumieniem.
  • Nie przerywać dziecku podczas mówienia, bez względu na to, jak trudno mu to przychodzi. Nie należy prosić, by prawidłowo powtórzyło niepłynnie wypowiedziane słowa. Unikać uwag typu: „Mów wolniej”, „Weź oddech”, „Pomyśl, zanim powiesz”.
  • Przytulić dziecko, wziąć na kolana i rozmawiać o tym, co chciało opowiedzieć, mówić spokojnie wydłużając samogłoski, wolno np. „aach taak, chciaałeeś mii oopoowieedzieeć, coo dziiś roobiiłeeś  w przeedszkooluu. "
  • Eliminować z rozkładu dnia wszystko to, co może stwarzać napięcie i frustrację. (np. programy telewizyjne, programy komputerowe - szczególnie wywołujące napięcie, strach).
  • Przestrzegać stałego rytmu dnia (pory posiłków, odpoczynku), dbać o odprężoną atmosferę w domu, o wolny, spokojny rytm czynności domowych.
  • Obserwować, czy dziecko nie jest przeciążone nadmiarem wymagań.
  • Dostrzegać mocne strony dziecka, stosować pochwały np. „bardzo podoba mi się jak posprzątałeś zabawki, jesteś w tym mistrzem, brawo". Mówić mu, że jest wyjątkowe.
  • Zachęcać dziecko do współpracy, do samodzielności - nie wyręczać w prostych czynnościach - umożliwiać odnoszenie sukcesów (nawet bardzo drobnych) np. podczas samodzielnego ubierania się, pozwolić dokonywać wyborów.
  • Organizować wspólne zabawy na świeżym powietrzu, w piaskownicy, nad wodą, jazdę na rowerze itp.
  • Bawić się z dzieckiem w domu przy spokojnej muzyce, nagranych odgłosach natury w tle.
  • Stosować masaże rozluźniające napięcie ciała, bawić się z wierszykami - masażykami.
  • Zachęcać do zabaw oddechowych - dmuchanie na piórka, wiatraczki, waciki, bibułki; grać na organkach, harmonijce, flecie. Dobre gospodarowanie oddechem upłynnia mowę.
  • Układać z dzieckiem rytmy z: klocków, patyczków, zakrętek po sokach, obrazków, zabawek, np. „klocek, klocek, zakrętka, klocek, klocek, zakrętka” - następnie wolno przeczytać ułożony rytm. Mówienie rytmiczne upłynnia mowę.
  • Śpiewać z dzieckiem znane piosenki, mówić wierszyki, wyliczanki - w tempie umiarkowanym i wolnym. Mówić do dziecka ... również szeptem. Śpiewanie, recytowanie, szeptanie upłynnia mowę.
  • Bawić się wierszykami połączonymi z pokazywaniem, z ruchem ciała. Słowo połączone z ruchem upłynnia mowę.
  • Starać się lepiej rozumieć własne dziecko, pomóc mu w wyrażaniu uczuć, nazywać je np. „rozumiem, że jesteś niezadowolony".
  • Jeżeli niepłynność utrzymuje się przez dłuższy czas i nie przeplata się z okresami lepszej wymowy lub też jeśli rodzice chcą upewnić się, czy postępują właściwie, warto zasięgnąć porady psychologa i logopedy .

 

Logopeda – Monika Pośpiech

 


 
Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna
46-200 Kluczbork, ul. Sienkiewicza 20 B
tel./fax 77 418 12 63
e-mail: info@poradniakluczbork.pl

Witryna wykorzystuje ciasteczka (ang. cookies) w celach sesyjnych oraz statystycznych.
Więcej informacji w polityce prywatności.

 Realizacja: new4mat.com Sp. z o.o.
ADMINISTRACJA n4CMS